TĐKT - Ngày 12/5, tại Hà Nội đã diễn ra tọa đàm “Quản lý đường cao tốc theo hình thức hợp đồng kinh doanh - quản lý (O&M)”. Tọa đàm do Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI), Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC), Ủy ban Quan hệ đối tác công tư thuộc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cùng với Cơ quan phát triển quốc tế Mỹ (USAID) tổ chức.
Toàn cảnh Tọa đàm
Phát biểu tại Tọa đàm, PGS. TS. Trần Chủng, Chủ tịch VARSI chia sẻ: Theo Dự án Quy hoạch phát triển đường cao tốc TA 4695-VIE đã được Chính phủ phê duyệt, đến năm 2030 – 2035, nước ta sẽ có khoảng 5000 km đường bộ cao tốc, bao gồm tuyến cao tốc dọc trục Bắc – Nam phía Đông, hệ thống đường cao tốc khu vực phía Bắc, miền Trung, phía Nam và hệ thống đường vành đai Hà Nội, TP Hồ Chí Minh với tổng mức đầu tư xấp xỉ 40 tỷ USD. Đây sẽ là khối bất động sản rất lớn cần phải được quản lý và khai thác tốt mới mang lại hiệu quả đầu tư, nếu không sẽ gây tổn thất vô cùng lớn cho nền kinh tế và cho chính các nhà đầu tư.
PGS. TS. Trần Chủng cho biết: Chúng ta đã thực hiện công tác vận hành và quản lý hơn 1000 km đường cao tốc được xây dựng từ nguồn vốn nhà nước và vốn của các nhà đầu tư tư nhân theo phương thức PPP. Tuy nhiên, cho tới nay, chúng ta chưa có khung pháp lý hoàn chỉnh và bộ tiêu chuẩn kỹ thuật chuyên về quản lý, khai thác đường ô tô cao tốc. Đây là một khoảng trống lớn cần có giải pháp khắc phục càng sớm càng tốt, làm căn cứ quản lý hợp đồng và xử lý các tranh chấp.
Tọa đàm được tổ chức nhằm tạo điều kiện cho các nhà nghiên cứu, các chuyên gia trong lĩnh vực, đại diện các doanh nghiệp, nhà đầu tư, đại diện các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ cùng trao đổi kinh nghiệm góp phần hoàn thiện thể chế, xây dựng chính sách, hành lang kỹ thuật vì sự phát triển bền vững hệ thống đường cao tốc ở nước ta.
Tại Tọa đàm, các chuyên gia đã trao đổi một số nội dung về “kinh doanh và quản lý đường cao tốc” như: Công tác quản lý việc thu phí; quản lý giao thông; quản lý công tác bảo trì; quản lý tài sản đường cao tốc…
Các chuyên gia cùng chung nhận định, đường cao tốc ở nước ta được phân loại là “công trình giao thông cấp đặc biệt”. Do đó, công tác quản lý, khai thác có các yêu cầu khác biệt so với công tác quản lý khai thác các loại đường thông thường, nhất là công tác quản lý thu phí, quản lý giao thông, quản lý công tác bảo trì và quản lý tài sản.
Hiện nay có nhiều hình thức hợp tác công tư để triển khai việc quản lý khai thác bảo trì đường cao tốc như là: Hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT); hình thức xây dựng - chuyển giao - kinh doanh (BTO) - đây là 2 hình thức được sử dụng khá phổ biến tại Việt Nam. Bên cạnh đó có thể áp dụng hình thức Hợp đồng O&M (Kinh doanh – quản lý) như thường được sử dụng tại Mỹ, Nhật và Trung Quốc. Hình thức O&M được hiểu là Nhà nước làm đường cao tốc, sau đó nhượng quyền vận hành (bao gồm việc thu phí và thực hiện bảo trì) cho nhà đầu tư tư nhân. Tuy vậy, ở nước ta vẫn còn thiếu những hướng dẫn cần thiết để phương thức này có thể được triển khai khi mà vẫn chưa có bộ tiêu chuẩn kỹ thuật chuyên về quản lý, khai thác đường ô tô cao tốc; các văn bản pháp luật điều chỉnh, đặc hiệt là các hướng dẫn chi tiết về những điều khoản chủ yếu trong Hợp đồng O&M để cả phía nhà nước và nhà đầu tư tư nhân có thể dựa vào đó cùng thương thảo, xây dựng và tổ chức vận hành những dự án hợp tác hiệu quả cho cả phía nhà nước và nhà đầu tư tư nhân.
TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam, cho rằng trong điều kiện ngân sách Nhà nước khó khăn, việc huy động các nguồn vốn xã hội cho đầu tư phát triển giao thông giữ vai trò quan trọng và phương thức PPP mang đến nhiều kỳ vọng. PPP là một chính sách giúp chúng ta đạt cả 2 mục tiêu: Giảm gánh nặng cho Nhà nước, tạo cơ hội cho phát triển kinh tế tư nhân; Nhà nước, người dân và doanh nghiệp cùng có lợi.
Ông Nguyễn Quang Huy - Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư hạ tầng giao thông Đèo Cả (HHV) đề xuất Bộ Giao thông vận tải nên bổ sung các khu dừng nghỉ, quy mô từ 5-10 ha/bên, coi đây là một cấu phần của đường cao tốc, tổ chức đấu thầu khai thác để các đơn vị quản lý, vận hành khai thác tuyến đường được chủ động thu hút phương tiện. Bên cạnh đó, ông Huy đề nghị cần khắc phục hạn chế về kinh phí cho công tác bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên và tổ chức thu phí đường cao tốc, do kinh phí này được tính toán theo cách tính cũ, công nghệ cũ, định mức cũ. Ngoài ra, Nhà nước cần có chính sách khuyến khích áp dụng khoa học, công nghệ. Để đơn vị quản lý, vận hành khai thác chủ động đầu tư thiết bị, công nghệ cần có thời gian khai thác, kinh doanh đủ dài (hơn 10 năm).
PT
