TĐKT – Họ luôn một lòng trung thành với Đảng, vì nước, vì dân, luôn khẳng định sự bao dung, độ lượng, nhân ái, nhân văn, tất cả vì sự nghiệp giáo dục, cải tạo những người lầm lỗi trở thành người có ích cho gia đình, xã hội... Trải qua 68 năm xây dựng và trưởng thành (7/11/1950 - 7/11/2018), cán bộ, chiến sĩ lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng luôn đồng cam cộng khổ, sát cánh vượt qua mọi thử thách, hoàn thành xuất sắc trọng trách của Đảng và Nhà nước giao phó.

Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, cùng với các lực lượng khác của Công an nhân dân (CAND) Việt Nam, lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam ra đời có nhiệm vụ quản lý, giáo dục cải tạo những người phạm tội, những kẻ chống lại chính quyền cách mạng, phá rối trật tự, an toàn xã hội.

Để thống nhất quản lý các trại giam và thực hiện đúng đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước trong giam giữ, giáo huấn các loại tội phạm, ngày 7/11/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 150/SL về “Tổ chức các trại giam”. Đây là văn bản pháp lý cao nhất đầu tiên của Nhà nước ta về công tác quản lý trại giam và ngày 7/11/1950 đã trở thành Ngày truyền thống của lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng.

Trải qua 68 năm xây dựng và trưởng thành (07/11/1950 - 07/11/2018), dưới sự lãnh đạo của Ðảng ủy Công an Trung ương và lãnh đạo Bộ Công an, lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng ngày càng lớn mạnh, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị trong các thời kỳ cách mạng, góp phần bảo vệ vững chắc an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội.

Những trang sử truyền thống vẻ vang

Thời kỳ sau Cách mạng tháng Tám thành công, lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam ra đời phục vụ cuộc đấu tranh bảo vệ chính quyền cách mạng và kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 -1954). Qua 9 năm kháng chiến trường kỳ đầy gian khổ, hy sinh, lực lượng CAND nói chung, lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam nói riêng đã lập nhiều chiến công xuất sắc, góp phần quan trọng cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu.

Chương trình thắp sáng ước mơ hoàn lương lần thứ IV năm 2016 tại trại giam Bình Điền

Đất nước bước sang giai đoạn (1954 - 1975), lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam được củng cố và phát triển, đẩy mạnh các mặt công tác nghiệp vụ phục vụ công cuộc xây dựng và bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.

Thời kỳ này, số lượng phạm nhân trong các trại giam tăng nhanh, nhiều trại giam bị máy bay Mỹ đánh phá ác liệt mang tính huỷ diệt: Trại giam số 3, Phú Sơn 4, Trại Yên Hoà, Yên Thọ...

Song do chủ động phòng ngừa nên ta đã hạn chế được thiệt hại, quản lý chặt chẽ phạm nhân, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu của các thế lực thù địch và các loại tội phạm khác, đảm bảo an toàn trại giam, bảo vệ vững chắc an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội. Bên cạnh đó, nhiều cán bộ, chiến sĩ có kinh nghiệm tham gia chi viện cho lực lượng an ninh miền Nam, trong đó có gần 700 cán bộ cốt cán từ các trại giam phía Bắc đã chi viện cho chiến trường miền Nam.

Đây cũng là thời kỳ các trường giáo dục thiếu niên hư (sau này đổi tên là trường giáo dưỡng) ra đời. Các trường đã quản lý, giáo dục hàng ngàn học sinh hư từ bỏ tật xấu trở thành người có ích cho gia đình, xã hội.

Để đáp ứng yêu cầu của tình hình, nhiệm vụ trong giai đoạn mới - đất nước xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (1975 -1986), lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam thực hiện nhiệm vụ quản lý, giam giữ, giáo dục cải tạo phạm nhân, xây dựng và bảo vệ trại giam. Từ quản lý cải tạo gần 10 vạn đối tượng là ngụy quân, ngụy quyền Sài Gòn, lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam đã cung cấp nhiều thông tin quan trọng cho lực lượng trinh sát về tổ chức, hoạt động của bộ máy nguỵ quân, ngụy quyền, các tổ chức, đảng phái phản động..., tố giác những tên còn lẩn trốn, đấu tranh phát hiện những tên nội gián, làm trong sạch nội bộ, phát hiện, đấu tranh làm tan rã kế hoạch hậu chiến của Mỹ và các thế lực phản động. Bên cạnh đó, hàng trăm cán bộ, chiến sĩ lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam còn tham gia làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia.

Kế thừa và phát huy thành quả

Từ năm 1986 đến nay, lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng đã từng bước được kiện toàn, các hoạt động đi vào nền nếp, hiệu lực, hiệu quả, góp phần tích cực vào sự nghiệp giữ gìn an ninh chính trị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Lực lượng đã chủ động khắc phục khó khăn, tích cực tham mưu, đề xuất ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh các hoạt động thuộc lĩnh vực công tác thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp: Luật Thi hành án hình sự, Luật Xử lý vi phạm hành chính, Nghị định số 80/2011/NĐ-CP của Chính phủ về quy định các biện pháp bảo đảm tái hoà nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù và các nghị định, đề án, thông tư khác. Chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng trình Quốc hội thông qua Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam.

Đồng thời, chủ động triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp công tác nghiệp vụ, quản lý, giám sát nghiêm ngặt, chặt chẽ các loại đối tượng, an ninh, an toàn cơ sở giam giữ được bảo đảm; chế độ, chính sách đối với đối tượng giam, giữ được duy trì; công tác quản lý, theo dõi, giám sát, giúp đỡ người có án phạt ngoài hình phạt tù, người được hoãn, tạm đình chỉ, người chấp hành xong án phạt tù đi vào nền nếp, góp phần làm giảm tỷ lệ tái phạm; công tác hỗ trợ tư pháp, quản lý vật chứng được thực hiện theo đúng quy định.

Phạm nhân đang tích cực lao động, sản xuất dưới sự giám sát, hướng dẫn của cán bộ quản lý

Thực hiện Luật Đặc xá năm 2007, từ năm 2009 đến nay, lực lượng này đã tham mưu giúp Bộ Công an báo cáo Chính phủ trình Chủ tịch nước Quyết định đặc xá 6 lần cho trên 80.000 phạm nhân. Đặc biệt năm 2018, lần đầu tiên thực hiện các quy định của pháp luật về tha tù trước thời hạn có điều kiện - đây là cơ chế mới được quy định trong Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự, đã có hơn 2.000 phạm nhân đủ điều kiện được tha tù trước thời hạn.

Đồng thời, đã phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành, các địa phương trong việc bàn giao, tiếp nhận và xây dựng các mô hình quản lý, giáo dục, giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù, người được đặc xá, tha tù trước thời hạn có điều kiện tái hoà nhập cộng đồng, ổn định cuộc sống, hạn chế tái phạm tội.

Đặc biệt, thực hiện Đề án 106 của Bộ Công an về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng được tách từ Tổng cục Cảnh sát thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp, có chức năng giúp Bộ trưởng tham mưu với Đảng, Nhà nước các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật về công tác thi hành án phạt tù, thi hành quyết định xử lý vi phạm hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng; thực hiện quản lý nhà nước và tổ chức thực hiện công tác thi hành án phạt tù, thi hành quyết định đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng và trực tiếp quản lý các trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng, cơ sở lưu trú theo quy định của pháp luật; tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, góp phần bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội theo quy định.

Trải qua 68 năm xây dựng và trưởng thành, lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng 2 Huân chương Quân công hạng nhất (năm 1985, 2012),  Huân chương Độc lập hạng nhất (năm 2000), Huân chương Hồ Chí Minh (năm 2005), đặc biệt năm 2009 được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; có 24 lượt đơn vị cơ sở và 77 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; hàng ngàn lượt tập thể, hàng vạn lượt cá nhân được tặng thưởng Huân, Huy chương, các danh hiệu vinh dự nhà nước và bằng khen các loại.

Không ngừng đổi mới, viết tiếp chiến công

Đất nước ta đang trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế với những thời cơ, vận hội và thách thức mới đan xen. Tình hình thế giới và khu vực vẫn còn diễn biến phức tạp, tiềm ẩn những bất trắc, khó lường. Các thế lực thù địch vẫn ráo riết thực hiện các hoạt động diễn biến hòa bình, gây rối, bạo loạn làm mất ổn định chính trị xã hội, hòng xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và thay đổi chế độ chính trị ở nước ta.

Bên cạnh đó, tình hình tội phạm có những diễn biến phức tạp, các đối tượng đưa vào cơ sở giam giữ đa dạng về thành phần, phương thức, thủ đoạn chống đối ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Vì vậy, công tác bảo đảm an ninh, an toàn cơ sở giam giữ, ngăn chặn phạm nhân vi phạm nội quy, tổ chức gây rối, chống phá, tấn công cán bộ, đòi yêu sách tại các cơ sở giam giữ là hết sức quan trọng.

Cán bộ trại giam Thanh Phong đang hướng dẫn nghề làm mi mắt cho nữ phạm nhân

Để góp phần đấu tranh ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu của các thế lực thù địch và các loại tội phạm, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Hơn lúc nào hết, lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng phải tỏ rõ bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, nhận thức sâu sắc về nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự trong tình hình mới. Tiếp tục phát huy truyền thống, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu. Nêu cao tinh thần cảnh giác, đoàn kết, sáng tạo, kiên trì, bền bỉ, chủ động khắc phục khó khăn.

Cùng với đó, thực hiện đồng bộ và có hiệu quả các biện pháp công tác; chăm lo làm tốt công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng; quán triệt, thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chỉ thị, nghị quyết của ngành.

Quan tâm, làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, chiến sĩ; tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4, Khoá XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và phong trào “CAND học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy”.

Khó khăn, thách thức còn nhiều, song với bề dày truyền thống 68 năm xây dựng và trưởng thành, với bản lĩnh, sự năng động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ, chiến sĩ, chúng ta tin tưởng rằng lực lượng Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng sẽ ngày càng phát triển, đáp ứng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ được Đảng và Nhà nước giao, cũng như sự tin cậy, mong đợi của nhân dân.

Mai Thảo