TĐKT - Thời gian qua, nhiều chương trình lớn về bảo vệ môi trường với các hoạt động thiết thực và có ý nghĩa đang được tuổi trẻ cả nước hưởng ứng mạnh mẽ. Đặc biệt, bằng những hành động cụ thể, những mô hình thiết thực, đoàn viên, thanh niên đã và đang chứng tỏ là lực lượng xung kích đi đầu, là những hạt nhân kêu gọi cộng đồng cùng chung tay hành động chống rác thải nhựa, xây dựng xã hội an toàn, văn minh và hiện đại.
Ô nhiễm rác thải nhựa hay còn gọi là ô nhiễm trắng đang trở thành vấn đề cấp thiết toàn cầu và được xem là thách thức môi trường lớn thứ hai thế giới, sau biến đổi khí hậu. Mỗi năm, thế giới thải ra khoảng 300 triệu tấn rác thải nhựa, gần tương đương với trọng lượng của toàn bộ dân số toàn cầu. Lượng rác thải nhựa do con người thải ra đủ để phủ kín 4 lần diện tích bề mặt trái đất và có đến 13 triệu tấn rác thải nhựa trôi nổi, đổ ra đại dương.
Vấn đề rác thải nhựa đang ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn ở Việt Nam. Nếu chúng ta không có giải pháp hữu hiệu, kịp thời thì những tác động tiêu cực từ rác thải nhựa sẽ trở nên rất nghiêm trọng.
Ngày 25 tháng 4 năm 2019, Thủ tướng Chính phủ đã gửi Thư ngỏ chính thức đến các cơ quan, chính quyền các địa phương, doanh nghiệp và toàn thể đồng chí, đồng bào cả nước, kêu gọi toàn xã hội chung tay hành động chống rác thải nhựa vì một Việt Nam trong lành, phát triển bền vững.
Xác định vai trò của thanh niên, trong thời gian qua Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã tích cực cùng các cấp, các ngành tham gia công tác bảo vệ môi trường, và thu được những kết quả đáng khích lệ. Nhiều phong trào, mô hình và hình thức hoạt động đã tạo được dấu ấn, góp phần xây dựng môi trường xanh, sạch, đẹp tại cộng đồng dân cư. Các hoạt động về bảo vệ môi trường, nâng cao nhận thức cho đoàn viên, thanh niên về phong trào chống rác thải nhựa, bảo vệ môi trường sống và bầu khí quyển được triển khai thường xuyên, liên tục.
Nổi bật như việc tổ chức đồng loạt các “Ngày chủ nhật xanh trên toàn quốc”, tổ chức chiến dịch “Hãy làm sạch biển”, tổ chức Cuộc thi "Thách thức để thay đổi" nhằm vận động đoàn viên, thanh niên cả nước tình nguyện bảo vệ môi trường bằng các hành động thiết thực, xoá những "điểm đen" rác thải thành "điểm sáng - xanh - sạch đẹp". Tổ chức Cuộc thi "Hành trình thứ 2 của lốp xe" nhằm phát huy tinh thần tình nguyện, sáng tạo của đoàn viên, thanh niên trong việc tái chế, tái sử dụng lốp xe và các nguyên vật liệu, xây dựng hàng trăm sân chơi cho các em thiếu nhi hoàn cảnh khó khăn. Tổ chức các giờ chào cờ tuyên truyền Vì một Việt Nam xanh, hưởng ứng phong trào chống rác thải nhựa cho thiếu niên nhi đồng.
Thông qua đó, vai trò của tổ chức Đoàn trong các hoạt động bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu đã được các cấp, các ngành và các tầng lớp nhân dân đánh giá cao.
Mới đây, tại Ngày hội “Thanh niên hành động chống rác thải nhựa" diễn ra tại Bắc Ninh ngày 9/11, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã phát động và triển khai thí điểm 2 mô hình "Chợ dân sinh giảm rác thải nhựa" tại chợ Nhớn, TP Bắc Ninh và mô hình "Chung cư hạn chế rác thải nhựa" tại chung cư Cát Tường, TP Bắc Ninh.
Nhằm khuyến khích người dân áp dụng các giải pháp thay thế đồ nhựa, tại khu vực chợ Nhớn và chung cư Cát Tường, Trung ương Đoàn đã tặng hơn 400 suất quà là các sản phẩm thay thế ni lông, nhựa dùng 1 lần cho người dân ở đây.
Tại đây, các đội thanh niên tình nguyện cũng đã trực tiếp tập huấn, tuyên truyền, vận động người dân và các chủ quầy hàng thay đổi thói quen sử dụng nhựa và ni lông trong mua bán, cùng chung tay hành động chống rác thải nhựa. Cụ thể: Hướng dẫn bà con khi đi chợ từ chối sử dụng túi ni lông bằng cách mang theo túi từ bạt tái chế, làn cói, làn mây, hộp đựng dùng nhiều lần…; hướng dẫn đóng gói sản phẩm bằng lá dong, lá chuối, túi xi măng...; hướng dẫn công nhân vệ sinh chợ thu gom rác có phân loại rác tái chế và rác không tái chế, thực hiện các giải pháp làm chất tẩy rửa bằng các sản phẩm rau củ thừa (rác hữu cơ).
Nhiều tiểu thương tại chợ Nhớn cho rằng thay đổi thói quen sử dụng túi ni lông không phải ngày một, ngày hai
Bà Đinh Thị Mùi, một trong những chủ kinh doanh cà phê xung quanh khu vực chợ Nhớn, TP Bắc Ninh được tặng chiếc túi bạt tái chế phấn khởi: Tôi rất thích những sản phẩm thân thiện với môi trường. Thương hiệu cà phê Nhu của gia đình tôi đã lựa chọn nguyên liệu cà phê sạch để cung cấp cho khách hàng nhiều năm nay. Đặc biệt, thời gian gần đây, được tuyên truyền về tác hại của rác thải nhựa đang gây những tác hại không nhỏ cho môi trường sống, cửa hàng cà phê Nhu cũng đã bắt đầu lựa chọn in rất nhiều túi bạt tái chế, hợp vệ sinh để phục vụ cho nhu cầu của khách hàng khi mang sản phẩm đi.
Bà Mùi cho rằng: Việc sử dụng các sản phẩm thay thế ni lông, đồ nhựa là rất cần thiết, cần phải làm ngay. Bà sẵn sàng thay đổi thói quen vì môi trường tốt hơn. Bà tin rằng, khách hàng của gia đình bà cũng sẽ ủng hộ và dần thay đổi thói quen sử dụng đồ nhựa và túi ni lông.
Tuy nhiên, cũng không ít tiểu thương tại chợ Nhớn cho rằng: Việc ngưng sử dụng túi ni lông không phải ngày một ngày hai bởi vì nó là sản phẩm rất tiện lợi, giá thành rẻ. Các sản phẩm thay thế, thân thiện với môi trường cần phải đáp ứng được tiêu chí vừa tiện lợi, vừa rẻ thì mới được đón nhận và sử dụng thường xuyên. Quan trọng hơn hết đó chính là nhận thức, thói quen của người mua hàng, nếu họ chủ động mang theo đồ đựng nhiều lần như làn, túi vải… ở nhà đi thì sẽ hạn chế được rõ rệt.
Chung cư Cát Tường đã bố trí 74 thùng rác đủ điều kiện để cư dân phân loại rác
Còn ông Nguyễn Văn Chiên, Trưởng Ban quản trị tòa nhà chung cư Cát Tường - nơi có 897 hộ gia đình đang sinh sống với hơn 3.800 nhân khẩu; trong đó có 237 hộ là người nước ngoài sống trong 5 tòa từ 25 - 30 tầng cho rằng: Việc thay đổi thói quen sử dụng túi ni lông, đồ nhựa để bảo vệ môi trường cần phải làm thường xuyên và liên tục. Đặc biệt, phải bắt đầu từ những việc làm rất nhỏ nhưng thiết thực như: Thường xuyên tuyên truyền, nhắc nhở người dân phân loại rác thải, sử dụng các sản phẩm thay thế, thân thiện với môi trường… Ông cũng đề cao vai trò của ban quản lý chung cư trong việc ban hành cũng như tuyên truyền, giám sát cư dân thực hiện những nội quy, quy định đó rất quan trọng.
“Hiện tại, Ban quản lý chung cư Cát Tường đã bố trí 74 thùng rác đủ điều kiện để cư dân phân loại rác. Nếu bất kỳ một hộ gia đình, cư dân nào vi phạm nội quy vứt rác bừa bãi sẽ bị nêu tên trên loa truyền thanh hoặc đến tận nơi để nhắc nhở” - ông Chiên cho biết.
Tuy nhiên, theo ông Chiên, để hạn chế rác thải nhựa ở khu chung cư, bên cạnh việc tiếp tục tuyên truyền thay đổi thói quen của người dân, các cơ quan ban, ngành cũng cần khuyến khích thêm nhiều đơn vị sản xuất, cung cấp những sản phẩm thân thiện với môi trường để người dân được tiếp cận, nhằm thay thế đồ nhựa, đồ ni lông như hiện nay.
Theo đồng chí Nguyễn Anh Tuấn, Bí thư Thường trực Trung ương Đoàn, hai mô hình "Chung cư hạn chế rác thải nhựa" và "Chợ dân sinh giảm rác thải nhựa" sẽ thực hiện thí điểm tại Bắc Ninh từ năm 2019 - 2020. Để hai mô hình này có hiệu quả thiết thực, được phổ biến, nhân rộng tại tất cả các tỉnh, thành trên cả nước, rất cần có sự tham gia của nhiều tầng lớp nhân dân, trong đó vai trò nòng cốt là đoàn viên, thanh niên.
Theo đồng chí Nguyễn Anh Tuấn, mỗi đoàn viên, thanh niên sẽ phải gương mẫu đi đầu trong việc hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa một lần, gương mẫu thực hiện việc tái sử dụng các sản phẩm nhựa và thực hiện phân loại rác tại nguồn. Đồng thời, các cấp bộ đoàn sẽ phải tập trung triển khai các đội tuyên truyền, vận động, hướng dẫn và hỗ trợ người dân thực hiện chống rác thải nhựa trong sinh hoạt hàng ngày, giúp người dân xây dựng các thói quen hạn chế và dần dẫn đến không sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần.
Tổ chức Đoàn tạo môi trường, phát huy tinh thần sáng tạo của thanh niên để nghiên cứu các sản phẩm thay thế nhựa, thân thiện với môi trường, các sản phẩm tái chế từ rác thải nhựa nhằm hạn chế việc sử dụng rác thải nhựa và giảm thiểu việc thải nhựa ra môi trường.
Với tinh thần xung kích của thanh niên, với mạng lưới rộng khắp của tổ chức Đoàn Thanh niên, tin tưởng rằng các mô hình cộng đồng hành động chống rác thải nhựa sẽ nhanh chóng được triển khai rộng rãi, tại nhiều địa phương trên toàn quốc. Với sức trẻ, sự sáng tạo, lòng nhiệt tình, với trái tim nóng ấp ủ khát vọng cống hiến cho Tổ quốc, đoàn viên, thanh niên sẽ luôn là lực lượng xung kích giữ gìn, bảo vệ môi trường sống của chúng ta và luôn là những hạt nhân kêu gọi cộng đồng cùng chung tay hành động chống rác thải nhựa.
Mai Thảo
